Klant aan tafel: Mohammed en Maha

Achter de bijna 5.000 uitkeringsdossiers in het bestand van Senzer gaan nog veel meer mensen schuil. Wie zijn deze mensen? Wie zijn zij, wat is hun verhaal en hoe kan Senzer ondersteunen? Wat leerden zij van Senzer en wat leren wij van hun? Daarover gaan we in gesprek. Dit keer gingen we op huisbezoek, samen met participatiecoach Carola Wich. Met een mand vol lekkers, verzorgd door onze collega’s van maatschappelijk restaurant Inclusief, stonden we op de stoep in Deurne.  We werden er gastvrij ontvangen: de vrouw des huizes had speciaal voor ons allerlei heerlijkheden gebakken. Het werd een energiek en enthousiast keukentafelgesprek. 

 

Stel je eens voor: je staat op het punt om te trouwen maar net voor de mooiste dag van je leven zegt negentig procent van je bruiloftsgasten af vanwege de angst voor raketaanvallen. En uiteindelijk is de situatie in je thuisland zo onveilig, dat je vlucht. Dat gebeurde Mohammed en zijn vrouw Maha. In juli 2017 vluchtten zij via Turkije naar Nederland. 

 

Leven in angst 

In Nederland hoor je vrij weinig over de situatie in Jemen. Als het om statushouders gaat, lees je vooral over Syria, Irak, Eritrea. Maha vertelt over het leven in hun thuisland: “Je kunt je niet voorstellen hoe het is om zo te leven. Elk moment bang te zijn. Steeds op je hoede, omdat er voortdurend aanvallen zijn. Als je het je kunt veroorloven om te reizen, heb je geluk. Dan kun je maken dat je weg komt. Geloof me, dat doe je echt alleen maar als het niet anders kan. We hadden een goed leven, een goede baan, familie en vrienden. Waarom zou ik daar afscheid van nemen als het niet nodig was? Het was er niet veilig. Nergens. Het is zelfs zo erg dat niemand te vertrouwen is. Zelfs als je onder vrienden bent en je verschilt van mening dan hou je je mond omdat je in de problemen kunt komen.” “Er was simpelweg geen andere keuze”, zo vult Mohammed aan, “We moesten gaan. Echt: je vertrekt niet zomaar, je wordt niet zomaar vluchteling.”

 

Van plek naar plek

Mohammed: “We waren in Turkije en bekeken onze opties. We ontdekten dat iedere burger van Jemen naar Schiphol kon vliegen zonder een transitvisum. Dus we kochten tickets van Istanbul naar Ecuador. Ecuador is visumvrij voor burgers van Jemen. Bij de transit in Schiphol hebben we asiel aangevraagd. We werden meegenomen naar een plek vlakbij Schiphol. Daar verbleven we zo’n tien dagen. Daarna gingen we naar het AZC. Dat was in Limburg, AZC Sweikhuizen, vlakbij Sittard. Binnen 12 dagen kregen we toestemming om in Nederland te blijven. Bij aankomst in het AZC vroegen ze of we naar een specifieke plek wilden. We wilden graag naar Den Haag of in de buurt van Amsterdam, omdat de grote steden betere kansen bieden. Maar je kunt alleen naar een specifieke plek als je daar naaste familie hebt, of een uitzondering voor een universiteit. Dat was niet het geval.“

Carola licht toe: “Alle gemeenten in Nederland hebben een taakstelling opgelegd gekregen met betrekking tot het opnemen van vluchtelingen. Daarom worden de vluchtelingen verdeeld over de diverse gemeenten.”

Mohammed vervolgt: “Het was dus afwachten. Na twee weken vertelden ze ons dat we naar Deurne konden en dat we moesten wachten tot er een huis gevonden was. Dat duurde ongeveer twee maanden.  In oktober konden we terecht in het huis. Rond kerst had ik het gevoel dat we gesettled waren, dat alles geregeld was en ik mijn leven opnieuw kon starten.” 

 

Gouden tip: uitzendbureaus

“Ik ben eigenlijk meteen begonnen met het zoeken naar een baan. Online zocht ik naar bedrijven die vacatures hadden. Eind november had ik het eerste contact met Carola. We spraken over mogelijkheden: werk, studie, wat wil je gaan doen? Carola gaf me het advies om via uitzendbureaus te zoeken en ze gaf me een lijst met bureaus. Dat was een hele goede tip. Ik wist namelijk niet dat het zo werkte hier in Nederland. Tot dat moment solliciteerde ik al veel, zo’n vijf, zes keer per dag rechtstreeks bij bedrijven. Overal in de regio: Helmond, Eindhoven, Tilburg. Ik heb gesprekken gehad bij ASML en Philips, maar ben afgewezen, veelal vanwege de taal. Het was soms erg frustrerend.” Carola beaamt: “Het is vaak een kwestie van lange adem, stap voor stap.”  

 

"We wisten: het is een start. Het zal niet de baan zijn zoals we die thuis hadden. Maar een baan betekent onafhankelijkheid."

 

Combinatie werk en school

“Toen kwam UPS voorbij. Na een aantal gesprekken boden ze me een contract aan. It just happened! Op 8 januari tekende ik het contract. School had ik al geregeld, de lessen zouden eind januari starten. Schooluren zijn van 12.00 – 14.00 uur, en ik werk van 17.00 – 23.00 uur. Dus ik had het geluk dat ik een baan vond die precies aansluit bij het schoolschema!” Carola: “Vaak is dat lastig voor statushouders, om de combinatie te vinden tussen inburgering en werk. De tijden sluiten meestal niet aan. Daarom ontwikkelt Senzer nu ook samen met ketenpartners een aanpak waarbij werk en inburgeren beter gecombineerd kunnen worden.”  

 

Vooroordelen

Maha vertelt over de keer in de trein, dat ze met iemand in gesprek raakte. Leuk, dacht ze, contact leggen. Maar toen ze vertelde dat ze uit Jemen kwam, kreeg ze  al snel verwijtende vragen. ‘Waarom ben je naar Nederland gekomen?’ “Ik probeerde uit te leggen dat het kwam door de oorlog, dat het er niet meer veilig was. Dat we niet voor onze lol naar een ander land verhuisden. De man vond dat we zijn kleinkinderen van alles afpakken. Blijkbaar moeten Nederlanders ook wachten op huizen, ik denk dat ze daarom soms boos op ons zijn dat wij de huizen inpikken. We vinden het juist heel vervelend dat we afhankelijk zijn. Daarom is Mohammed ook meteen op zoek gegaan naar werk. We wisten: het is een start. Het zal niet de baan zijn zoals we die thuis hadden. Maar een baan betekent onafhankelijkheid.” 

 

Tips voor Senzer en andere begeleiders

“Senzer, en dan vooral Carola, ben ik dankbaar voor alle steun die ik heb gehad. Of ik advies of tips heb? Wat mij heeft geholpen, is dat Carola me pushte om na te denken over mijn toekomst. En bij het solliciteren keek ik heel smal, qua bedrijven. Carola legde uit dat het hier vaak via uitzendbureaus werkt, dat die je kunnen introduceren bij bedrijven. Daarnaast zou het mogelijk moeten zijn om de laptop te kopen van de lening die je krijgt. Die heb je echt nodig en is zeker zo belangrijk als een koelkast." Carola licht toe: “Elke gemeente heeft een eigen beleid daarin. Wij willen ze overtuigen dat de laptop nodig is. We leven in een digitale wereld tegenwoordig.” “En verder? Misschien goed om mensen te helpen om hun rijbewijs te halen. Het theoretische deel. Dat is echt moeilijk. En een auto kunnen rijden is essentieel. We geven heel veel geld uit aan openbaar vervoer en bovendien kost reizen met openbaar vervoer heel veel tijd. Ik moet eerst op en neer naar Eindhoven voor school, dan weer op en neer naar Eindhoven voor werk. Elke keer zo’n uur heen en uur terug. Tijd die we niet kunnen besteden aan studeren.” 

 

Toekomst

“Ik droom nog steeds van een baan bij ASML. Voorheen werkte ik voor een Oostenrijks bedrijf. Het is gewoon anders als je voor een gerenommeerd bedrijf werkt. Ik blijf ervan uitgaan dat het me op een dag gaat lukken!”

 

Over inburgeren

Inburgering bestaat uit drie componenten:

• Nederlandse taal
• Cultuur en community (geschiedenis)
• Oriëntatie op de Nederlandse arbeidsmarkt (ONA)  

Als je asiel krijgt, krijg je een lening voor drie jaar van 10.000 euro. Voorwaarde is dat je binnen drie jaar slaagt voor de inburgering. Waarvoor je het geld van de lening mag bestemmen, verschilt per gemeente.